วันพฤหัสบดีที่ 4 กุมภาพันธ์ 2559 ที่ผ่านมา ชาวย่านทองหล่อ-เอกมัย ร่วมกันให้ความเห็น “แบบร่าง” ปรับปรุงย่านทองหล่อ-เอกมัยภายใต้วิสัยทัศน์ “แหล่งงานนานาชาติ บาทวิถีเชื่อมผสาน ย่านพักอาศัยชั้นดี วิถีเศรษฐกิจนำเทรนด์” โดยมีพื้นที่นำร่อง 4 จุดหลัก ได้แก่

1) รอบสถานี BTS ทองหล่อ
เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการเป็นจุดเชื่อมต่อการสัญจร ล้อ ราง เท้า ตลอดจนการเพิ่มศักยภาพการใช้ประโยชน์ที่ดินโดยรอบที่ยังคงความเป็นเอกลักษณ์ของการพัฒนาและกิจกรรมที่หลากหลาย

เมื่อวันพุธที่ 3 กุมภาพันธ์ 2559 ที่ผ่านมา ชาวย่านโยธี-ราชวิถี ได้ร่วมกันให้ความเห็น “แบบร่าง” ปรับปรุงย่านโยธี-ราชวิถีสู่ “ย่านบริการสาธารณะไร้รอยเพื่อการเรียนรู้” โดยมีพื้นที่นำร่อง 3 จุดหลัก ได้แก่

1) skywalk: เพื่อเพิ่มศักยภาพและประสิทธิภาพในการเข้าถึงและเชื่อมต่อ โดยสร้าง loop การสัญจรจาก BTS อนุสาวรีย์ชัยฯ แจกเข้าสู่โรงพยาบาลและหน่วยงานต่างๆ บน ถ.ราชวิถี – ถ.พญาไท – ปากซอยโยธี

“…ถึงเวลาฟื้นฟูเมือง เพื่ออนาคต ความหลากหลาย และโอกาสของทุกคน”

กรุงเทพฯ 250 คือ ชื่อย่อของโครงการจัดทำผังแม่บทการฟื้นฟูย่านเมืองเก่า ในวาระสำคัญในการเฉลิมฉลอง 250 ปี การสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งสำนักผังเมือง กรุงเทพมหานคร ร่วมกับศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (UddC) เป็นผู้ดำเนินการศึกษา ถือเป็นโครงการฟื้นฟูเมืองโครงการแรกของกรุงเทพมหานคร ที่ดำเนินการในภาพรวมอย่างเป็นระบบ ผ่านกระบวนการคาดการณ์อนาคต (foresight technic) และการวางแผนแบบร่วมหารือ (deliberative planning) ของคนหลากหลายกลุ่ม เพื่อให้เกิดเชื่อมต่อและเติมเต็มกับผังเมืองรวมกรุงเทพมหานคร สู่เมืองน่าอยู่ หลากหลาย และเต็มไปด้วยโอกาสสำหรับทุกคน

ผลลัพธ์สำคัญของกรุงเทพฯ250 ระยะที่ 1 (ธ.ค.2557 – ก.ค.2558) คือ การจัดทำผังฟื้นฟูเมืองใน 2 ระดับ ได้แก่ (1) ผังยุทธศาสตร์การฟื้นฟูย่านเมืองเก่า ที่จะใช้เป็นกรอบแนวทางในการฟื้นฟูเขตเมืองชั้นในของกรุงเทพฯ ครอบคลุมพื้นที่ 17 เขต และ (2) ผังแม่บทอนุรักษ์ฟื้นฟูพื้นที่นำร่องย่านกะดีจีน-คลองสาน สู่ย่านประวัติศาสตร์ร่วมสมัย ซึ่งได้เริ่มดำเนินการให้เป็นตามแผนงบประมาณระยะที่ 1 ได้แก่ โครงการปรับปรุงภูมิทัศน์ทางเดินริมน้ำย่านกะดีจีน โครงการพัฒนาศูนย์ข้อมูลท่องเที่ยวทางน้ำ-จักรยานสะพานพุทธ (กำหนดแล้วเสร็จประมาณต้นปี 2560) เป็นต้น

ด้วยความสำเร็จที่ผ่านมา โครงการกรุงเทพฯ250 ระยะที่ 2 (ธ.ค.2558 – มิ.ย.2559) ได้ริเริ่มขึ้นเพื่อการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การฟื้นฟูเมืองให้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง โดยได้คัดเลือกพื้นที่นำร่องจำนวน 3 แห่งตามกรอบแนวทางของผังยุทธศาสตร์การฟื้นฟูย่านเมืองเก่า ได้แก่ (1) ย่านท่าพระจันทร์-ปากคลองตลาด (historical district) (2) ย่านโยธี-ราชวิถี (innovation district) และ (3) ย่านทองหล่อ-เอกมัย (lifestyle district) ซึ่งจะดำเนินโครงการด้วยกระบวนการคาดการณ์อนาคต และการวางแผนแบบร่วมหารือร่วมกับกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและภาคียุทธศาสตร์ต่อไป

      ในวันที่ 28 กรกฎาคม 2558 สำนักผังเมืองกรุงเทพมหานคร ร่วมกับศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง(UddC) จัดให้มีการนำเสนอสาธารณะ “กรุงเทพฯ 250: อนาคต ความหลากหลาย โอกาสของทุกคน”  โดยมีหม่อมราชวงศ์ สุขุมพันธุ์ บริพัตร ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ให้เกียรติเป็นประธานในงานครั้งนี้ 

        ภายในงาน ผศ.ดร.นิรมล กุลศรีสมบัติ ผู้อำนวยการศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง (UddC) ได้นำเสนอผลลัพธ์ที่สำคัญที่ได้จากการศึกษา 5 หมวด ได้แก่ (1) 10 เทรนด์การใช้ชีวิตในเขตเมืองชั้นใน (2) 8 ย่านใหม่กรุงเทพฯ (3) ผังแม่บทการฟื้นฟูพื้นที่ย่านเมืองเก่า (4) ผังแม่บทการอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านกะดีจีน-คลองสาน และ (5) เครื่องมือและมาตรการสู่การปฏิบัติ ภายในงานมีนิทรรศการที่บอกเล่าถึง ที่มา ความสำคัญ รายละเอียด และผลลัพธ์ของโครงการ และจัดแสดงหุ่นจำลองแสดงรายละเอียดโครงการอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านกะดีจีน–คลองสานที่เป็นพื้นที่โครงการนำร่อง โดยนิทรรศการจะจัดแสดงที่โรงละครเคแบงก์สยามพิฆเนศ ชั้น 7 อาคารสยามสแควร์วันไปจนถึงวันที่ 2 สิงหาคม 2558 และจัดแสดงต่อเนื่องที่ลานคริสตัล คอร์ท (ฝั่งนอร์ท) ชั้นเอ็ม ศูนย์การค้าสยามพารากอน

         โครงการกรุงเทพฯ 250 (ชื่อเต็ม โครงการจัดทำผังแม่บทการฟื้นฟูย่านเมืองเก่าและการอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านกะดีจีน–คลองสาน) เป็นโครงการที่ดำเนินการโดยสำนักผังเมือง กรุงเทพมหานคร ร่วมกับศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง (UddC) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาผังแมบทการฟนฟูยานเมืองเกา อันมีอาณาบริเวณครอบคลุม 17เขตพื้นที่การปกครองของพื้นที่กรุงเทพมหานครชั้นใน และ ดําเนินการโครงการนํารองเพื่อเปนตนแบบการฟนฟูยานเมืองเกา ในพื้นที่ยานกะดีจีน-คลองสาน  โดยจัดว่าเป็นโครงการแรกของกรุงเทพมหานครและประเทศไทย ที่ไดนํายุทธศาสตรการวางแผนฟนฟูเมืองดวยเทคนิคการคาดการณ์อนาคต (Foresight) มาประยุกต์ใช้เพื่อให้เกิดการลงมือปฏิบัติอย่างแท้จริง ซึ่งโครงการได้ดำเนินการมาตั้งแต่เดือนธันวาคม 2557 และจะแล้วเสร็จภายในเดือนกรกฎาคมนี้

               ในวันที่ 12 พฤษภาคม 2558 ศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง (UddC) ร่วมกับ สำนักผังเมืองกรุงเทพมหานคร จัดงานแถลงข่าวเปิดตัวโครงการ “กรุงเทพฯ 250”  โดยโครงการดังกล่าวเป็นโครงการจัดทำผังแม่บทการฟื้นฟูเมืองของกรุงเทพมหานคร ในวาระครบ 250 ปีในปี2575 โครงการฯ มีเป้าหมายจะพลิกฟื้นพื้นที่เมืองชั้นในให้น่าอยู่ และพัฒนาเป็นมหานครระดับโลก โดยมีนายวันชัย ถนอมศักดิ์ ผู้อำนวยการสำนักผังเมือง ให้เกียรติเป็นประธานในการเปิดงานพร้อมทั้งได้รับความกรุณาจากศาสตราจารย์ ดร. พระพรหมบัณฑิต อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย และเจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร มาร่วมงานเพื่อกล่าวให้โอวาทในฐานะตัวแทนของย่านกะดีจีน-คลองสานซึ่งเป็นพื้นที่นำร่องเพื่อการฟื้นฟูเมืองของโครงการฯ อีกด้วย

              ผศ.ดร.นิรมล กุลศรีสมบัติ ผู้อำนวยการศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง (UddC) ได้นำเสนอภาพอนาคตของกรุงเทพฯ ปี 2575 หรืออีก 17 ปีข้างหน้า ซึ่งเป็นผลการจากการศึกษาด้วยวิธีบูรณาการแนวใหม่ อันประกอบไปด้วย เทคนิคการคาดการณ์อนาคต (Foresight) และการร่วมหารือกับคนหลากหลายกลุ่ม โดย ผลลัพธ์ที่ได้คือ 10 / 8 / 6 ซึ่งได้แก่ 10 เทรนด์การใช้ชีวิต/8 ย่านใหม่ของกรุงเทพฯ / 6 การเปลี่ยนแปลงเชิงกายภาพที่สำคัญซึ่งเป็นผลเบื้องต้นของโครงการทั้งหมด ภายในงานยังมีการจัดนิทรรศการที่บอกเล่าถึงรายละเอียด ที่มา และความสำคัญ รวมถึงสิ่งที่จะทำต่อไปในอนาคตภายใต้กรอบการทำงานของโครงการฯ นี้ และยังจัดแสดงตัวอย่างโครงการฟื้นฟูเมืองตัวอย่างที่น่าสนใจ ซึ่งเป็นผลงานวิทยานิพนธ์สาขาสถาปัตยกรรมผังเมือง จากคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เพื่อให้ผู้เข้าชมได้เห็นภาพการเปลี่ยนแปลงในอนาคตได้ชัดยิ่งขึ้น

นอกจากนี้ภายในงานยังมีการจัดเสวนาในหัวข้อ “กรุงเทพฯ 250 : อนาคต โอกาส ความหลากหลายของทุกคน” ซึ่งดำเนินรายการโดย ผศ. ดร.ไขศรี ภักดิ์สุขเจริญ หัวหน้าภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  ร่วมกับ ดร.พันธุ์อาจ ชัยรัตน์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการคาดการณ์อนาคตเมือง ดร.คณิสร์ แสงโชติ ผู้เชี่ยวชาญด้านอสังหาริมทรัพย์และการพัฒนาเมือง              คุณโตมร ศุขปรีชา คอลัมนิสต์และเจ้าของงานเขียนว่าด้วยวิถีคนเมืองร่วมสมัย  คุณธนิชา นิยมวัน นักผังเมืองและอาจารย์พิเศษ ภาควิชาการวางแผนภาคและเมืองฯ

           โครงการกรุงเทพฯ 250 ชื่อเต็ม โครงการจัดทำผังแม่บทการฟื้นฟูย่านเมืองเก่าและการอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านกะดีจีน–คลองสาน เป็นโครงการที่ดำเนินการโดยศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง (UddC) ร่วมกับ สำนักผังเมือง กรุงเทพมหานคร มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาผังแมบทการฟนฟูยานเมืองเกา อันมีอาณาบริเวณครอบคลุม 17 เขตพื้นที่การปกครองของพื้นที่กรุงเทพมหานครชั้นใน และ ดําเนินการโครงการนํารองเพื่อเปนตนแบบการฟนฟูยานเมืองเกา ในพื้นที่ยานกะดีจีน-คลองสาน  โดยจัดว่าเป็นโครงการแรกของกรุงเทพมหานครและประเทศไทย ที่ไดนํายุทธศาสตรการวางแผนฟนฟูเมืองดวยเทคนิคการคาดการณ์อนาคต (Foresight) มาประยุกต์ใช้เพื่อให้เกิดการลงมือปฏิบัติอย่างแท้จริง ซึ่งโครงการได้ดำเนินการมาตั้งแต่เดือนธันวาคม 2557 และจะแล้วเสร็จภายในเดือนกรกฎาคมนี้

บรรยากาศการสัมมนาเชิงปฏิบัติการ ออกแบบรายละเอียดพื้นที่นำร่องย่านกะดีจีน-คลองสาน (KK Design Marathon)
ณ ห้องประชุม ชั้น 9 รพ.สมเด็จเจ้าพระยา ย่านคลองสาน

Workshop ผังแม่บทฟื้นฟูย่านเมืองเก่า 17 เขต : การเชื่อมโยงย่านที่มีความหลากหลายอย่างมียุทธศาสตร์ (strategic connectivity) เพื่อให้เกิดการผสานพลังในระดับเมือง (synergic diversity)
นับเป็น workshop หมายเลข 14 ที่จบลงแล้วอย่างคึกคักจากผู้ที่เข้าร่วมกว่า 120 คนจากผู้บริหาร สน.ผังเมือง กรุงเทพมหานคร / สนง.เขตทั้ง 17 เขต / หน่วยราชการ-รัฐวิสาหกิจที่เกี่ยวข้อง / ภาคเอกชน / องค์กรอิสระ / ผู้นำชุมชนในพื้นที่ ตลอดจนอดีตท่าน สก.และ สข.ก็กรุณาให้ความสนใจมาร่วมแสดงความคิดเห็น
ขอบพระคุณผู้เข้าร่วมอีกครั้ง สำหรับข้อมูลที่ insight รวมทั้งข้อเสนอแนะที่มีประโยชน์ในการปรับปรุงผังต่อไป

          ในวันที่ 20 มิถุนายน 2558 ศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง (UddC) ร่วมกับ สำนักผังเมืองกรุงเทพมหานคร จัดงานประชาพิจารณ์โครงการอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านกะดีจีน-คลองสาน โดยโครงการดังกล่าวเป็นโครงการฟื้นฟูเมืองนำร่อง เพื่อเป็นต้นแบบการอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านเมืองเกา ภายใต้โครงการกรุงเทพฯ 250 โดยมีคุณปัญญภัสสร์ นพพันธ์ รองผู้อำนวยการสำนักผังเมือง กรุงเทพมหานคร ให้เกียรติเป็นประธานในการเปิดงาน

         ในการนี้ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.นิรมล กุลศรีสมบัติ ผู้อำนวยการศูนย์ออกแบบและพัฒนาเมือง (UddC) ได้นำเสนอ (ร่าง) ผังแม่บทเพื่อการอนุรักษ์ฟื้นฟูย่านกะดีจีน-คลองสาน ซึ่งเป็นผลลัพธ์จากกระบวนการร่วมหารือ ตลอดระยะเวลาการดำเนินโครงการกว่า 6 เดือนที่ผ่านมาโดย (ร่าง) ผังแม่บทดังกล่าวได้รับการวางผังให้สอดคล้องกับวิสัยทัศน์ของย่านที่ได้มาจากกระบวนการ “การมองภาพอนาคต”  ซึ่งครอบคลุม 5 ประเด็นสำคัญได้แก่ 1) ที่อยู่อาศัย 2) การท่องเที่ยว 3) เศรษฐกิจสร้างสรรค์ 4) วิสาหกิจชุมชน และ 5) ความหลากหลาย ซึ่งเนื้อหาของ (ร่าง) ผังแม่บทประกอบไปด้วยเนื้อหา 2 ส่วนสำคัญได้แก่ รายละเอียดการออกแบบพื้นที่ยุทธศาสตร์ และมาตรการควบคุมและส่งเสริมภูมิทัศน์

          สาระสำคัญของงานประชาพิจารณ์ในครั้งนี้ ได้แก่ พื้นที่ยุทธศาสตร์ที่ควรได้รับการหยิบยกขึ้นมาดำเนินการก่อน ซึ่งได้ถูกคัดเลือกและดำเนินการ “ออกแบบ” ปรับปรุงพื้นที่อย่างมีส่วนร่วมโดยชาวย่านกะดีจีน-คลองสาน และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและภาคีพัฒนา ตลอดระยะเวลา 2 เดือนที่ผ่าน โดยพื้นที่ยุทธศาสตร์ 5 จุดประกอบด้วย

1) ทางเดิน–ทางจักรยานริมน้ำย่านกะดีจีน

2) ศูนย์ท่องเที่ยวและจุดเปลี่ยนถ่ายเรือ–รถ–จักรยานสะพานพุทธฯ

3) ทางเดิน–ทางจักรยานริมน้ำย่านคลองสาน

4) ถนนคนเดินโอชาท่าดินแดง

5) สวนลอยฟ้าสะพานพระปกฯ

          นอกจากนี้ ภายในงานยังมีการจัดนิทรรศการที่บอกเล่าถึงรายละเอียด ที่มา และความสำคัญ รวมถึงการดำเนินงานในขั้นต่อไปของโครงการฯ  และได้จัดแสดงแบบจำลองสามมิติของพื้นที่ยุทธศาสตร์เพื่อให้ผู้สนใจที่เข้าชม ได้เห็นภาพการเปลี่ยนแปลงในอนาคตได้ชัดเจนยิ่งขึ้น โดยการจัดงานครั้งนี้ได้รับความสนใจจากผู้อยู่อาศัยภายในย่าน และบุคคลทั่วไป รวมถึงหน่วยงานจากภายนอกรวมมากกว่า 200 คน

         ข้อคิดเห็นที่ได้รับจากงานประชาพิจารณ์ในครั้งนี้ จะถูกนำไปใช้เพื่อปรับปรุงและพัฒนาให้ผังแม่บทมีความสมบูรณ์ และสามารถพัฒนาให้ย่านกะดีจีน-คลองสานเป็นย่านอนุรักษ์นำร่อง ที่เป็นต้นแบบของการฟื้นฟูเมือง ในวาระที่กรุงเทพมหานครจะครบรอบ 250 ปี ในปี พ.ศ.2575 ต่อไป